ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଜାତୀୟ କୃଷି ଓ ଗ୍ରାମୀଣ ବିକାଶ ବ୍ୟାଙ୍କ (ନାବାର୍ଡ) ଦ୍ୱାରା କରାଯାଇଥିବା ଏକ ସର୍ଭେ ଅନୁସାରେ, ଗ୍ରାମୀଣ ଭାରତର ଅର୍ଥନୀତି ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ଆଗକୁ ବଢ଼ୁଛି। ୨୦୨୫ ଜୁଲାଇରେ ପ୍ରକାଶିତ ନାବାର୍ଡର ଗ୍ରାମୀଣ ଅର୍ଥନୈତିକ ଅବସ୍ଥା ଓ ମନୋଭାବ ସର୍ଭେ (RECSS) ରିପୋର୍ଟରେ ଗ୍ରାମୀଣ ଅଞ୍ଚଳରେ ଆୟ, ଖର୍ଚ୍ଚ, ନିଯୁକ୍ତି ଏବଂ ଆର୍ଥିକ ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଉନ୍ନତି ଦେଖାଦେଇଛି।
ସର୍ଭେର ମୁଖ୍ୟ ଆଲୋକପାତ
ଆୟରେ ଆଶାବାଦ: ସର୍ଭେ ଅନୁସାରେ, ୭୪.୭% ଗ୍ରାମୀଣ ପରିବାର ଆଗାମୀ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ସେମାନଙ୍କ ଆୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ ବୋଲି ଆଶା ରଖିଛନ୍ତି। ଏହା ୨୦୨୪ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ସର୍ଭେ ତୁଳନାରେ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ସ୍ତର।
ଖର୍ଚ୍ଚ ବୃଦ୍ଧି: ୭୬.୬% ପରିବାର ଗତ ବର୍ଷ ତୁଳନାରେ ଖର୍ଚ୍ଚ ବୃଦ୍ଧି ରିପୋର୍ଟ କରିଛନ୍ତି। ମାସିକ ଆୟର ୬୫.୫୭% ଖର୍ଚ୍ଚ ହେଉଛି, ଯାହା ୨୦୨୪ ତୁଳନାରେ ୪.୭% ଅଧିକ। ମାତ୍ର ୩.୨% ପରିବାର ଖର୍ଚ୍ଚରେ ହ୍ରାସ ଦେଖିଛନ୍ତି।
ସଞ୍ଚୟ ଓ ଋଣ: ୨୦.୬% ପରିବାର ସଞ୍ଚୟ ବୃଦ୍ଧି କରିଛନ୍ତି, ଯେଉଁଠାରେ ଆୟର ୧୩.୧୮% ସଞ୍ଚୟ ଏବଂ ୧୧.୮୫% ଋଣ ପରିଶୋଧରେ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଛି। ୫୨.୬% ପରିବାର ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଉତ୍ସରୁ ଋଣ ନେଇଛନ୍ତି, ଯାହା ଆର୍ଥିକ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତିରେ ଉନ୍ନତି ସୂଚାଏ।
ନିଯୁକ୍ତି ଓ ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତି: ୫୬.୨% ପରିବାର ଆଗାମୀ ତିନି ମାସରେ ନିଯୁକ୍ତି ସୁଯୋଗ ବୃଦ୍ଧିର ଆଶା ରଖିଛନ୍ତି। ଏହା ସହିତ, ୭୮.୪% ପରିବାର ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତି ୫% କିମ୍ବା ତା’ଠାରୁ କମ ରହିଥିବା ଅନୁଭବ କରିଛନ୍ତି।
ଅର୍ଥନୈତିକ ଗତିର ମୂଳ କାରଣ
ନାବାର୍ଡ ସର୍ଭେ ଅନୁସାରେ, ସନ୍ତୋଷଜନକ ମୌସୁମୀ ବର୍ଷା, ଗ୍ରାମୀଣ ଭିତ୍ତିଭୂମିରେ ଉନ୍ନତି ଏବଂ ସରକାରୀ ଯୋଜନାଗୁଡ଼ିକ ଏହି ଅର୍ଥନୈତିକ ଅଗ୍ରଗତିରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଛି। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କିଷାନ ସମ୍ମାନ ନିଧି, କିଷାନ କ୍ରେଡିଟ କାର୍ଡ (KCC), ଏବଂ ଦୀନଦୟାଳ ଉପାଧ୍ୟାୟ ଗ୍ରାମ ଜ୍ୟୋତି ଯୋଜନା ଭଳି ଯୋଜନାଗୁଡ଼ିକ ଗ୍ରାମୀଣ ପରିବାରଙ୍କ ଆୟ ଓ ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିରତା ବୃଦ୍ଧି କରିଛି। ସରକାରୀ ସବସିଡି (ଖାଦ୍ୟ, ବିଦ୍ୟୁତ, ଇନ୍ଧନ, ଶିକ୍ଷା) ଗ୍ରାମୀଣ ଆୟର ପ୍ରାୟ ୧୦% ଅବଦାନ ରଖୁଛି।
ଗ୍ରାମୀଣ ଭିତ୍ତିଭୂମିରେ ଉନ୍ନତି
ସର୍ଭେରେ ୭୬.୧% ପରିବାର ଗ୍ରାମୀଣ ଭିତ୍ତିଭୂମିରେ ଉନ୍ନତି ଦେଖିଥିବା କହିଛନ୍ତି, ଯେଉଁଠାରେ ମାତ୍ର ୨.୬% ଅବନତି ରିପୋର୍ଟ କରିଛନ୍ତି। ରାସ୍ତା, ବିଦ୍ୟୁତ ଏବଂ ଡିଜିଟାଲ ସଂଯୋଗୀକରଣରେ ଉନ୍ନତି ଗ୍ରାମୀଣ ଅର୍ଥନୀତିକୁ ମଜବୁତ କରିଛି।
ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ଓ ଭବିଷ୍ୟତ ସମ୍ଭାବନା
ଗ୍ରାମୀଣ ଅର୍ଥନୀତି ଉନ୍ନତି ପଥରେ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ, କୃଷି ଆୟର ଧୀମା ବୃଦ୍ଧି, ଅଣ-କୃଷି ନିଯୁକ୍ତିର ଅଭାବ ଏବଂ ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତିର ଚାପ କିଛି ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି। ନାବାର୍ଡ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛି ଯେ ଗ୍ରାମୀଣ ଶିଳ୍ପୀକରଣ, ମହିଳା-ମାଲିକାନାଧୀନ ଉଦ୍ୟୋଗ ଏବଂ ଡିଜିଟାଲ ଭିତ୍ତିଭୂମିର ବିସ୍ତାର ଏହି ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକୁ ମୁକାବିଲା କରିପାରିବ।
ସହକାରୀ ସମିତିର ଭୂମିକା
ନାବାର୍ଡ ସର୍ଭେ ଗ୍ରାମୀଣ ଅର୍ଥନୀତିରେ ସହକାରୀ ସମିତିଗୁଡ଼ିକର ଗୁରୁତ୍ୱକୁ ମଧ୍ୟ ଉଜାଗର କରିଛି। ଦେଶରେ ୮.୪୪ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ସହକାରୀ ସମିତି କୃଷି, ଦୁଗ୍ଧ, ମତ୍ସ୍ୟ ଚାଷ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନିଯୁକ୍ତି ଓ ଆୟ ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି।
ସରକାରୀ ଯୋଜନାର ଅବଦାନ
ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ ଜାତୀୟ ଗ୍ରାମୀଣ ନିଯୁକ୍ତି ଗ୍ୟାରେଣ୍ଟି ଆକ୍ଟ (MGNREGA), ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଆବାସ ଯୋଜନା-ଗ୍ରାମୀଣ, ଏବଂ ଦୀନଦୟାଳ ଅନ୍ତ୍ୟୋଦୟ ଯୋଜନା ଭଳି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଗ୍ରାମୀଣ ଅର୍ଥନୀତିକୁ ଶକ୍ତିଶାଳୀ କରିଛି। ଏହି ସର୍ଭେ ଗ୍ରାମୀଣ ଭାରତର ଅର୍ଥନୈତିକ ସମ୍ଭାବନା ଓ ସରକାରୀ ନୀତିର ସଫଳତାକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରୁଛି।